Palliatieve sedatie - Patiëntenfolder - Erasmus MC (2024)

Wat is palliatieve sedatie?

Aan het einde van het leven kunnen bepaalde klachten optreden. Bijvoorbeeld pijn, benauwdheid of verwardheid. Deze klachten kunnen we meestal behandelen of verlichten.

Maar soms lukt dit niet goed genoeg. In dat geval kunnen we met medicijnen uw bewustzijn verlagen. Dit heet palliatieve sedatie. U krijgt deze medicijnen tot aan uw overlijden.

Wat is het doel?

Het doel van is zorgen dat u de klachten niet meer of veel minder voelt.

De palliatieve sedatie zorgt er niet voor dat u sneller overlijdt. U overlijdt uiteindelijk door de ziekte, niet door de palliatieve sedatie.

Hoe werkt het?

Bij palliatieve sedatie geven we het medicijn midazolam. U krijgt dit medicijn via een infuus.

Het medicijn werkt rustgevend, ontspant de spieren en vermindert angst. Het verlaagt uw bewustzijn. Daardoor bent u minder of niet meer aanspreekbaar.

Wanneer palliatieve sedatie?

De arts bepaalt wanneer u mag starten met palliatieve sedatie. Dit mag alleen als deze 2 dingen voor u gelden:

1. U heeft een korte levensverwachting: een paar uren of dagen tot maximaal 2 weken.
2. U heeft ernstige klachten die we niet meer op een andere manier kunnen verlichten.

Het starten van palliatieve sedatie gaat altijd in overleg met u en uw naasten. We bespreken regelmatig met u, uw naasten en de zorgverleners of uw klachten nog dragelijk zijn. We starten palliatieve sedatie nooit als u dat niet wil.

Verschil met euthanasie

Palliatieve sedatie en euthanasie zijn twee verschillende dingen. Bij euthanasie maakt een arts op uw verzoek actief een einde aan uw leven. Daardoor gaat u eerder dood. Dat is bij palliatieve sedatie niet zo. Mensen overlijden bij palliatieve sedatie aan de ziekte die ze hebben. Palliatieve sedatie verlicht de klachten. Dit zorgt dat u op een comfortabele en natuurlijke manier kan overlijden.

Afscheid nemen

Het is belangrijk om afscheid te nemen vóór de start van de sedatie.

Vaak is diepe sedatie nodig om te zorgen dat u geen last meer heeft van klachten. Er is dan geen contact meer mogelijk.

Soms blijkt dat lichte sedatie genoeg is. Soms is dan nog wel enig contact mogelijk. Maar dit weten we van tevoren niet zeker.

Bespreek persoonlijke wensen

Heeft u bepaalde wensen rondom de laatste levensfase? Bespreek dit met ons. Dan bieden we u hier de ruimte voor. Het levenseinde kan een moeilijk onderwerp zijn om te bespreken. Toch is het belangrijk om dit te doen. Zo kunnen wij rekening houden met uw persoonlijke wensen.

Persoonlijke wensen kunnen bijvoorbeeld rituelen zijn, vanuit een godsdienst, levensovertuiging of cultuur. Tijdens de stervensfase kunnen rituelen houvast geven, troost bieden en helpen om de grote verandering een plek te geven. Onze geestelijk verzorger kan u hierbij ondersteunen.

Andere medicijnen

Voor de palliatieve sedatie stoppen we met de meeste medicijnen. We blijven alleen medicijnen geven die bijdragen aan comfort. Als u pijn heeft, blijven we pijnstillers geven.

Slikken wordt moeilijk tijdens de palliatieve sedatie. Daarom krijgt u geen pillen meer. We geven de noodzakelijke medicijnen met injecties of een pleister.

Opstarten

We starten met het medicijn. Daarmee gaan we zorgen dat uw bewustzijn laag genoeg is en dat u comfortabel bent. Dit kan soms even duren. Vaak moeten we steeds iets meer van het medicijn geven, totdat het goed genoeg werkt. Ook tijdens de sedatie moeten we het medicijn vaak een aantal keer verhogen of een tweede middel erbij geven. Dit houden we goed in de gaten.

Eten en drinken

In de laatste fase van het leven eet en drinkt iemand vaak nog maar heel weinig. Soms zelfs helemaal niets meer. Het is normaal dat in deze fase de eetlust en dorst verdwijnen. Het zieke lichaam kan het eten en drinken niet meer goed aan.

Tijdens palliatieve sedatie geven we geen vocht en/of voeding meer. Dit kan namelijk klachten geven. Dit zorgt niet dat de patiënt eerder overlijdt. Dit komt doordat we palliatieve sedatie alleen inzetten in de laatste levensfase. Deze periode kan het lichaam zonder vocht en voeding.

Wat kunt u verder verwachten?

Ademhaling

Vaak wordt de ademhaling anders. Deze kan onregelmatiger worden. Soms zijn er adempauzes van een paar seconden. Ook kan de ademhaling luider worden. Dit heet ‘reutelen’. Dit komt doordat slijm ophoesten of doorslikken niet goed meer lukt. Waarschijnlijk heeft u hier zelf geen last van. U kunt niet stikken in dit slijm. Het geluid kan wel vervelend zijn voor naasten. Zijn hier zorgen over? Geef dit dan op tijd aan.

Bewegingen of geluiden

Tijdens de sedatie kan de patiënt nog kleine bewegingen of geluiden maken. Dit betekent vaak niet dat iemand oncomfortabel is. Twijfelt u hierover? Geef dit dan aan.

Hoelang duurt palliatieve sedatie?

De dood laat zich niet voorspellen. Daarom zijn we voorzichtig met uitspraken over de levensverwachting. Over het algemeen duurt het een paar dagen voordat iemand overlijdt. Maar dit kan ook korter of langer duren. We kunnen het overlijden niet versnellen.

Voor naasten is het belangrijk om hier rekening mee te houden. Deze periode vraagt veel van hen. Wij ondersteunen uw naasten hierin. Geef vooral bij ons aan waar behoefte aan is om deze zware periode zo goed mogelijk door te komen.

Gesprek

Heeft u nog vragen? Of wilt u meer informatie? Vraag dan een gesprek aan met een zorgverlener van ons pijn- en palliatieteam.

Andere websites

• Thuisarts.nl over palliatieve sedatie
• De stervensfase (Erasmus MC)
• Een dierbare verliezen (Erasmus MC)
• Laatste zorg na overlijden (Erasmus MC)
• Pijn- en palliatieteam (Erasmus MC)
• Palliatieve sedatie (Stichting Palliatieve Zorg Nederland)
• www.overpalliatievezorg.nl